PL EN RU

dr inż. Bogusław Kuczałek (1930–2007)

Bogusław Kuczałek urodził się 20 lutego 1930 roku w Warszawie w rodzinie byłego legionisty Piłsudskiego, uczestnika wojny w 1920 roku. W wieku 7 lat rozpoczął naukę w szkole podstawowej, którą ukończył w 1943 roku. Po powstaniu warszawskim został wywieziony do obozu pracy w Niemczech. Do Polski wrócił dwa lata później. Jesienią zaczął uczęszczać do Państwowego Gimnazjum Elektrycznego w Warszawie, które ukończył w 1951 roku, uzyskując maturę.

W 1950 roku rozpoczął pracę w laboratorium kontroli przekładników w Zakładach Wytwórczych Aparatury Rozdzielczej im. Gieorgija Dimitrowa w Warszawie (ZWAR). Jednak jego zainteresowania elektrotechniką i aparaturą energetyczną znacznie przekraczały zakres obowiązków, które mu powierzono. Wkrótce dzięki wnikliwym analizom działania urządzeń energetycznych wprowadził do produkcji wiele pomysłów racjonalizatorskich, m.in. w 1954 roku opracował ferromagnetyczny stabilizator napięcia, charakteryzujący się dużą stabilnością napięcia uzyskiwaną dzięki specjalnej kompensacji pierwotnej. Stabilizator ten, wówczas jedyny w kraju, uzyskał świadectwo Urzędu Patentowego i był przez wiele lat produkowany w tysiącach sztuk w firmie ZWAR.

W roku 1953 Bogusław Kuczałek podjął studia wieczorowe w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Warszawie, zaś 4 lata później uzyskał tytuł inżyniera elektryka ze specjalizacją aparatów elektrycznych. W międzyczasie został przeniesiony do biura konstrukcyjnego, gdzie w laboratorium badawczym prowadził prace nad zastosowaniem żywic epoksydowych w elektrotechnice. Był on pionierem w badaniu, wprowadzaniu i zastosowaniu tych żywic w aparatach energetycznych w Polsce. W 1956 roku został kierownikiem pracowni przekładników żywicznych i w tym też roku opracował pierwsze przekładniki napięciowe w żywicy epoksydowej. Za osiągnięcia zawodowe dostał wyróżnienie „Mistrza Techniki roku 1959” z Życia Warszawy.

W latach 60. ubiegłego wieku pracował dodatkowo jako nauczyciel elektrotechniki ogólnej i aparatów elektrycznych w wieczorowym technikum elektrycznym. Prowadził także zajęcia w przyzakładowej szkole zawodowej na kursach mistrzowskich organizowanych dla pracowników ZWAR-u. W roku 1962 rozpoczął wieczorowe studia magisterskie na Politechnice Warszawskiej. Trzy lata później uzyskał tytuł magistra inżyniera elektryka ze specjalnością techniki wysokich napięć. Na przełomie lat 50. i 60. opracował serię przekładników żywicznych wnętrzowych prądowych i napięciowych do 30 kV. W latach 1964–1968 prowadził także badania nad zastosowaniem żywic cykloalifatycznych w aparatach w wykonaniu napowietrznym.

Bogusław Kuczałek, pracując w zakładach ZWAR, zgłosił 39 projektów wynalazczych, przy czym 30 z nich znalazło zastosowanie bezpośrednio w produkcji. Wynalazki, które zostały zatwierdzone przez Urząd Patentowy, to m.in.:

  • w 1965 roku patent „Sposób kompensacji i regulacji uchybów w przekładnikach prądowych z uzwojeniem kompensacyjnym”,
  • w 1970 roku patent „Układ do przetwarzania wielkości elektrycznych, w szczególności prądu i napięcia”,
  • w 1976 roku patent „Przekładnik do pomiaru składowej zerowej prądu”,
  • w 1980 roku patent „Przekładnik o dużej obciążalności zwarciowej”.

W latach 70. zajmował się zagadnieniami związanymi z polem elektrycznym i magnetycznym. W tym czasie otworzył on przewód doktorski „Przekładniki prądowe z rdzeniouzwojeniami, czyli rdzeniami pracującymi jako uzwojenia” na Politechnice Gdańskiej. W swojej pracy doktorskiej przedstawił oryginalne rozwiązania konstrukcyjne przekładników prądowych, w których oba pola – elektryczne i magnetyczne – sprowadzone były do jednej płaszczyzny. W 1982 roku uzyskał on stopień doktora nauk technicznych na Politechnice Gdańskiej. Rada Wydziału uznała jego pracę doktorską za wyróżniającą. Profesor Wojciech Winiarski w opinii o nim pisał, że „…jest wybitnym konstruktorem przekładników o ogromnym dorobku, doświadczeniu i inwencji twórczej. Poza szczególnym talentem konstruktora cechuje go głębokie i wnikliwe podejście do problemów badawczych i pasja w ich rozwiązaniu. Jako konstruktor i organizator jest jednym z filarów przemysłu przekładnikowego w Polsce”.
W przedsiębiorstwie ZWAR sprawował funkcję zastępcy głównego konstruktora, kierownika działu konstrukcyjnego oraz zastępcy dyrektora do spraw technicznych. Za swoją działalność otrzymał m.in. odznaczenie „Zasłużonego Pracownika ZWAR”, medal 40-lecia PRL, złotą odznakę „Zasłużonego dla Energetyki” i medal „Zasłużonego Racjonalizatora”.
Na początku lat 80. Bogusław Kuczałek wstąpił do łódzkiej spółki POLCONTACT, w której rozwijał swoją działalność w zakresie produkcji przekładników prądowych niskiego napięcia. Wtedy to powstały ciekawe rozwiązania zminiaturyzowanych przekładników prądowych typu ELA i ISN.

W roku 1995 założył on spółkę „Zakłady Polcontact Warszawa”, której działalność była związana z opracowaniem i badaniem przekładników prądowych. W tym okresie został znacznie rozszerzony asortyment przekładników prądowych. Pod koniec lat 90. oprócz przekładników prądowych powstały m.in. opracowania przekładników napięciowych, przetworników i przekształtników. Za opracowanie przetwornika dostał srebrny medal „Brussel 2006” na Międzynarodowych Targach w Brukseli.
Bogusław Kuczałek współpracował z wieloma uczelniami i placówkami badawczymi, m.in. z Katedrą Elektrotechniki Ogólnej i Przekładników Politechniki Łódzkiej, z Wydziałem Elektrycznym Politechniki Gdańskiej i Politechniki Warszawskiej oraz z Instytutem Metali Nieżelaznych w Gliwicach. Interesował się osiągnięciami współczesnej techniki, a w szczególności nowościami z zakresu elektrotechniki. Wprowadzał ciekawe i oryginalne rozwiązania w swoich konstrukcjach. Był człowiekiem niepospolitym, z ogromną pasją twórczą i olbrzymimi osiągnięciami zawodowymi. Do końca życia aktywnie pracował i tworzył. Odszedł 29 listopada 2007 roku.